مکالمه به زبان مادری در کنار غیر فارسی زبانان: پرسش یکی از والدین مهاجر

پرسش

من اهل ایران هستم و در انگلستان با شوهر بریتانیایی خود زندگی می کنم. از آنجا که همسر من فارسی صحبت نمی کند ما در خانه با یکدیگر به انگلیسی صحبت می کنیم. ما یک فرزند 3 ماهه داریم که زمانی که همسرم خانه نیست یا ما دو نفر در کنار سایر افراد فارسی زبان هستیم، من با او به فارسی صحبت می کنم. اما مشکل من مکالمه به زبان مادری در کنار غیر فارسی زبانان است.

هنگامی که همسرم در خانه است برای من حرف زدن به زبان مادری دشوار است زیرا احساس می کنم او را از مکالمه خود حذف کرده ایم.  در واقع این کار احساس عجیب و غریبی به من می دهد. به خصوص که گاهی مایلم همسرم از آنچه به دخترم می گویم مطلع شود.

همسرم مدتی است در حال یادگیری فارسی به همراه دخترم است. اما در حال حاضر زمانی که همسرم به خانه می آید من به انگلیسی تغییر زبان می دهم. با این وجود، گاهی ناخودآگاه برای تشویق دخترم یا گفتن چیزی از فارسی استفاده می کنم. گاهی نیز یک جمله را به هر دو زبان می گویم. به طور کلی هیچ گونه استراتژی خاصی برای حرف زدن ندارم و به صورت تصادفی عمل می کنم. نگران این هستم که این روش باعث گیج شدن فرزندم شود. اگر چنین است چه روشی را برای استفاده صحیح تر از زبان پیشنهاد می کنید؟

در عین حال در کنار سایرین، به خصوص والدین همسرم که مخالف آموزش هر زبانی به غیر از انگلیسی به فرزندم در شش ماه اول هستند، احساس فشار اجتماعی می کنم. البته من توصیه آنها را نادیده می گیرم و با او در تنهایی به فارسی صحبت می کنم. اما در کنار آنها از حرف زدن به انگلیسی احساس بدی دارم. چه توصیه ای برای مکامه به زبان مادری در کنار غیر فارسی زبانان دارید؟

به طور کلی بزرگ ترین چالش من زبان مورد استفاده در کنار همسر، دوستان و اطرافیانی است که به زبان فارسی مسلط نیستند. آیا سیستمی برای برطرف کردن این مشکل وجود دارد؟

پاسخ:

این که چه زمانی به چه زبانی صحبت کنیم چالش اصلی والدین دو زبانه است. نگرانی اصلی بابت این موضوع است که چگونه بدون ناراحت کردن دیگران و ایجاد حس بی توجهی به آنان نیازهای کودک خود را به آموزش زبان مادری برطرف کنیم.

در اینجا باید بگویم بسیار خوشحالم که همسرتان در حال یادگیری زبان فارسی است. این امر نشان دهنده حمایت وی از زبان مادری شما است. اینکه والدین از یکدیگر در پرورش کودک دو زبانه حمایت کنند اهمیت زیادی دارد. در این مورد توصیه می کنم همسرتان صرفا برای کودکتان کتاب داستان های فارسی بخواند. این امر از این جهت توصیه می شود که همسرتان هنوز در ابتدای راه یادگیری است و امکان دارد که الگوهای اشتباهی را به فرزندتان انتقال دهد. اما خواندن از روی یک کتاب علاوه بر آشنا ساختن هر دو آنها با زبان فارسی به هیچ وجه موجب انتقال الگوهای اشتباه زبانی به کودک نمی شود. در عین حال همسرتان نیز نقشی در افزایش ورودی زبان فارسی به کودکتان ایفا کرده است.

بزرگترین تهدید برای زبان اقلیت در یک خانواده این است که خانواده به راحتی به زبان اکثریت تغییر موضع بدهند. در این صورت خیلی سریع تر از آنچه فکر کنید فرزندتان به زبان انگلیسی مسلط خواهد شد و زبان فارسی وی دچار مشکل خواهد شد. برای حل این مشکل توصیه می کنم تا جایی که ممکن است در مکالمات دو نفره به زبان فارسی خود وفادار باشید.

من می دانم که مکالمه به زبان مادری در کنار غیر فارسی زبانان چقدر حس عجیبی دارد. اما به شما توصیه می کنم با همسرتان در این مورد صحبت کنید و به او اطمینان دهید که مورد بی توجهی شما قرار ندارد. تجربه ثابت کرده است که مکالمه به زبان مادری در کنار غیر فارسی زبانان این والد اقلیت است که در مورد وضعیت حس ناراحت کننده ای دارد. در حالی که والد زبان اکثریت، با وجودی که چیزی هم از مکالمات نمی فهمد، مشکلی با موضوع ندارد. با همسرتان صحبت کنید و در مورد اهمیتی که آموزش زبان فارسی به فرزندتان برای شما دارد، توضیح دهید. از او بخواهید که هر زمان می خواست که در مورد جزئیات حرف هایتان چیزی بداند از شما بپرسد تا برای او ترجمه کنید. خودتان هم هر زمان که حس کردید نیاز است حرف هایتان را ترجمه کنید. فراموش نکنید که هر چه هر دو آنها فارسی را بیشتر بشنوند، سریع تر فرا می گیرند.

در اینجا به دشوارترین قسمت سوال شما می رسیم: «مکالمه به زبان مادری در کنار غیر فارسی زبانان یعنی خانواده شوهرتان». اول از همه خوشحالم که توصیه آنها را مبنی بر عدم آموزش زبان دوم در کنار انگلیسی نادیده گرفته اید. در واقع برعکس این توصیه صحیح است. در سراسر جهان کودکان به طور هم زمان چند زبان را با هم فرامی گیرند و مشکلی نیز پیدا نمی کنند. احتمالا مشکل آنان از جهت ناتوانی در ارتباط یافتن با کودک است. به همین دلیل می خواهند مطمئن شوند که کودک اول کاملا انگلیسی را فرا خواهد گرفت. هر چند ما متوجه نگرانی آنها هستیم و می دانیم این توصیه از عشق آنها بر می آید اما این توصیه به هیچ وجه علمی نیست.

توصیه می کنیم که برای حل مشکل مکالمه به زبان مادری در کنار غیر فارسی زبانان با افرادی که با آنها ارتباط زیادی دارید صحبت کنید. مقداری شواهد علمی و دلیل در مورد فواید دو زبانگی به آنها ارائه دهید و از شوهرتان نیز در این زمینه کمک بگیرید. به آنها لزوم تعهد به استفاده از زبان فارسی در اغلب موقعیت ها را توضیح دهید. به آنها بگویید که اگر شرایط برعکس بود یعنی شما در ایران بودید، همین اتفاق عینا برای زبان انگلیسی می افتاد.

موقعیت های زیادی وجود دارد که در آن مکالمه به زبان مادری در کنار غیر فارسی زبانان دشوار است، اما مطمئن باشید که این امر موجب سردرگمی فرزند شما نمی شود. فرزندتان به عنوان یک کودک دو زبانه متوجه تغییر زبان در حضور افراد دیگر می شود. در حالی که نیاز به ارائه ورودی ثابت و کافی از یک زبان اهمیت زیادی دارد، اما نباید یک قانون سخت گیرانه رابطه شما را با اطرافیان تحت تاثیر قرار دهد. فراموش نکنید که یادگیری زبان برای ارتباط یافتن با دیگران است، نه چسبیدن به یک قانون به هر قیمتی!

منبع

multilingualparenting